Παλλάδιο: σφουγγάρι υδρογόνου

Ήταν αρχές του 2013 οι «International New York Times» είχαν ένα άρθρο σχετικά με τα νέα zero-pollution cars, δηλαδή τα αυτοκίνητα που δεν ρυπαίνουν (και τόσο).

Αφορμή η ανακοίνωση από τρεις ιαπωνικές εταιρείες, σχεδόν ταυτόχρονα, ότι ποντάρουν ξανά σε αυτοκίνητα με πηγή ενέργειας το υδρογόνο και τις λεγόμενες κυψέλες καυσίμου (Fuel Cells). Και όταν ακούς υδρογόνο, σχεδόν πάντοτε σκέπτεσαι ότι εκεί κάπου θα υπάρχει και αρκετό παλλάδιο. Διότι μία από τις πιο γνωστές του ιδιότητες είναι ότι ένα πλέγμα παλλαδίου δρα σαν υπερσφουγγάρι που μπορεί να απορροφήσει αφάνταστα μεγάλες ποσότητες υδρογόνου. Αυτό το κάνει περιζήτητο για πολλές εφαρμογές, έστω και αν ο μηχανισμός αυτής της απορρόφησης και της προσρόφησης στην επιφάνεια χρειάστηκε τη βοήθεια δυνατών ηλεκτρονικών μικροσκοπίων και υπερυπολογιστών της οικογένειας Cray-computers T3D για να εξιχνιαστεί αρκετά. Σε θερμοκρασία δωματίου και στη συνηθισμένη ατμοσφαιρική πίεση το παλλάδιο, ένα μέταλλο στιλπνό, μαλακό, που θυμίζει πλατίνα, μπορεί να απορροφήσει 900 φορές τον όγκο του σε υδρογόνο. Ενας σπόγγος δηλαδή, που χονδρικά μπορούμε να πούμε ότι είναι σε θέση να απορροφήσει εκατοντάδες κουβάδες με νερό.

Γιατί το είπαν έτσΙΤην εποχή που ο άγγλος χημικός και φυσικός William Hyde Wollaston (1766-1828) ασχολήθηκε με τα λεγόμενα ευγενή μέταλλα ή, πιο σωστά, «μέταλλα λευκόχρυσου», λευκόχρυσο, ιρίδιο, ρουθήνιο, ρόδιο, όσμιο και παλλάδιο, που τότε δεν ήταν γνωστά το καθένα χωριστά, είχε ανακαλυφθεί μια ομάδα αστεροειδών (28.3.1802) και το βασικό όνομα που δόθηκε σε αυτήν ήταν Παλλάς. Από εκεί εμπνεύστηκε ο Wollaston το όνομα για το δικό του στοιχείο. Η λέξη Παλλάς συνδέεται με τη θεά των Ελλήνων, την Αθηνά, αλλά υπάρχουν δύο εκδοχές. Η μία λέει ότι το δόρυ που κρατάει πάλλεται απειλητικά εναντίον των εχθρών της και η άλλη ότι δήλωνε σε πολύ παλαιότερες εποχές την παρθένο-κόρη. Πάντως υπήρχε και η λέξη «πάλος», η οποία σήμαινε τον κλήρο που έβγαινε μέσα από τους πολλούς κλήρους τους τοποθετημένους σε ένα κράνος πολεμιστή. Το κουνούσαν και τραβούσαν τον κλήρο. Μην ξεχνάμε ότι η Αθηνά σχηματικά και κάπως ανάλογα προέκυψε από την κεφαλή του Δία.

Αριθμοί κυκλοφορίαςΑτομικός αριθμός: 46Ατομικό βάρος: 106,42Σημείο τήξης: 1.552oCΣημείο ζέσης: 2.963oCΑριθμός ισοτόπων: 38Τι θέλει από τη ζωή μαςΤίποτε. Εχει χαμηλή τοξικότητα και σε μικρές ποσότητες δεν κινδυνεύουμε, αφού είναι γνωστό ότι παλαιότερα το έγραφαν σαν φάρμακο (των 65 mgr) για τη φυματίωση.

Πόλεμος και ειρήνη
Σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, όπως το «Iron Man 1», εμφανίζεται το παλλάδιο (στη στολή με μνήμη που κατασκευάζει ο πρωταγωνιστής για να αποδράσει), ενώ στην ταινία με τον Σβαρτσενέγκερ σαν ρομπότ-Terminator έχουμε το μέταλλο που ρευστοποιείται από τη θερμότητα των βλημάτων και ύστερα από λίγο ψύχεται και ξαναπαίρνει την αρχική του μορφή. Γίνονται ήδη έρευνες με κράματα παλλαδίου – σιδήρου που με θέρμανση αλλάζουν σχήμα (και κρυσταλλική δομή) και επιστρέφουν όταν ψυχθούν στην αρχική τους κατάσταση [Platinum Metals Rev., 2003, 47 (2)], όντας βέβαια μακριά ακόμη από τα όσα αντικρίζει στην οθόνη ο θεατής.

Πηγή: Το Βήμα